Owies jako źródło beta-glukanu do zastosowań kosmetycznych
Oats as a source of beta-glucan for cosmetic use (pdf)
dr inż. Joanna Harasym. Opracowanie dla Biovelim sp. z o.o. 2016

Beta-glukan owsiany

Owies charakteryzuje udokumentowana historia bezpiecznego stosowania w problemach dermatologicznych. Wszechstronne wykorzystanie w medycynie tradycyjnej wynika ze skuteczności, dostępności oraz braku toksyczności tego surowca. Preparaty dermatologiczne i kosmetyki zawierające owies przynosiły szybką ulgę w swędzeniu oraz zmniejszały zaczerwienie i ból pochodzące od drobnych podrażnienień skóry wywołanych oparzeniami od roślin (trujący bluszcz/dąb/sumak), ukąszeniami owadów czy alergią (US FDA, 2003). Na całym świecie istnieją doniesienia poświadczające korzystne oddziaływanie tej rośliny na szeroki wachlarz dolegliwości – medycyna tradycyjna południowego regionu Appalachii w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej dokumentuje skuteczność zewnętrznego stosowania owsa przy ospie wietrznej (Cavender, 2006), alkoholowy macerat używany był przeciwreumatycznie i przeciw- neuralgicznie w tradycyjnej medycynie Libanu (El Beyrouthy, 2008), a na ziemiach zimnej pustyni Ladakh na subkontynencie indyjskim jako lek przeciwko dysfunkcji nerek i układu moczowego (Ballabh i in., 2008).

Szeroka akceptacja owsa jako surowca do zastosowań leczniczych w medycynie tradycyjnej spowodowała wzrost zainteresowania naukowców tym zbożem, co zaowocowało szeregiem badań dotyczących wpływu ekstraktu z ziarna owsianego na organizm, a w szczególności skórę.

Ekstrakty owsiane wykazują właściwości zapobiegające m.in. zmianom funkcji barierowej skóry i układu naczyniowego związanym z podrażnieniem.

Charakterystyka oddziaływań

Aries i współpracownicy (2005) zbadali wpływ kleiku z ziarna owsianego na metabolizm kwasu arachidonowego i ekspresję białka cPLA2 w linii komórkowej keratynocytów HaCaT ludzkich. Kleik pozyskiwany był z obłuszczonego i zmielonego ziarniaka owsa, z którego mąka po procesie turboselekcji wykorzystana została do wytworzenia zawiesiny koloidalnej. 0,1% roztwór zawiesiny wykazał znaczną zdolność do hamowania indukowanej A23187 (kalcymycyna) aktywacji kwasu arachidonowego, jak również jego metabolitów w obydwu ścieżkach cyklooksygenazy i 5-lipoksygenazy o odpowiednio 27, 30 i 29%. Badanie ekspresji białka cPLA2 w komórkach stymulowanych A23187 i traktowanych zawiesiną owsianą wykazało wysoce istotną redukcję o 85% przy najniższej dawce ekstraktu (0,01%) do 100% redukcji przy dawkach 0,05 i 0,1%. Autorzy kontynuowali badania z użyciem TNF-ß jako induktora ekspresji cPLA2, aby określić wpływ ekstraktu zarówno w fizjologicznych, jak i bardziej patologicznych warunkach środowiska. Uzyskano wyniki skorelowane z poprzednimi, kleik z ziarna owsa zmniejszał ekspresję białka cPLA2 wywołaną obecnością TNF-ß o 67, 77 i 95%, odpowiednio dla dawek 0,01, 0,05 i 0,1%. Ustalono również, że kleik zmniejsza ekspresję mRNA cPLA2 w sposób zależny od dawki.

Przeciwzapalne działanie ekstraktu z ziarna owsa zostało określone w próbach klinicznych na modelu podrażnienia wywołanego laurylosiarczanem sodu SLS (Vie i in. 2002). Ekstrakt został podany na nośniku wazelinowym, miejscowo na badane obszary wewnętrznej części probantów w formie okluzji przez 2 godziny, a następnie przez zastosowanie 1% roztworu SLS przez 24 godziny. Zapalenie badanej skóry oznaczano, stosując miernik barwy i oceniając udział barwy czerwonej oraz mierząc skórny przepływ krwi z wykorzystaniem laserowego przepływomierza Dopplera PF3. W stężeniu 20% ekstrakt z ziarna owsa znacznie zmniejszał indukowane SLS-em zaczerwienienie skóry.

Ekstrakt z ziarna owsianego z dodatkiem mentolu został także przebadany klinicznie u pacjentów ze świądem i rogowaceniem naskórka (Pacifico i in., 2005). Pacjenci cierpiący na te przypadłości przemywali chore miejsca płynem raz dziennie przez trzy tygodnie, a skuteczność i tolerowalność oceniano jako zmiany w pH, nawilżeniu i wyglądzie skóry. Po trzech tygodniach kuracji nastąpiła znaczna poprawa stanu zmian skórnych i zmniejszenie świądu zaobserwowane u 96% pacjentów, a całkowitą regresję zmian zaobserwowano u 88,9%. Nawodnienie skóry wzrosło o 36,9 i 46,7% odpowiednio po jednym i po trzech tygodniach, z jednoczesnym zmniejszeniem pH skóry o -4% po upływie jednego tygodnia i o -6,3% na koniec badania.

Oczywisty staje się zatem fakt, że ekstrakty owsiane wykazują właściwości zapobiegające m.in. zmianom funkcji barierowej skóry i układu naczyniowego związanym z podrażnieniem.

Korzystne oddziaływanie ziarna owsa związane jest przede wszystkim z obecnością w nim kluczowej substancji aktywnej – ß-glukanu. –Beta-glukany to polisacharydy zbudowane z monomerów glukozy połączonych wiązaniami glikozydowymi. Stanowią one jeden z typów cennego błonnika pokarmowego w zbożach, grzybach, drożdżach, niektórych bakteriach i wodorostach. ß-glukany pochodzące z różnych źródeł mają różne typy wiązań (1-2, 1-3, 1-4, 1-6), ilość rozgałęzień łańcucha oraz różną masę cząsteczkową, a co najistotniejsze z perspektywy zastosowań kosmetycznych – diametralnie różną rozpuszczalność w wodzie, a przez to odmienne spektrum oddziaływania.

ß-glukan z owsa to liniowy polimer zawierający średnio 70% wiązań typu ß-1-4 i 30% wiązań typu ß-1-3, łączących monomery D – glukopiranozylowe (Johansson i in., 2004). Z tego powodu 1-3, 1-4–ß–D – glukan z owsa jest najbardziej rozpuszczalnym w wodzie ß-glukanem. Ponieważ stanowi część błonnika pokarmowego – jego oddziaływanie w zastosowaniach spożywczych, a zwłaszcza właściwości immunomodulujące, przeciwcukrzycowe, antykancerogenne, obniżające poziom cholesterolu oraz zależność aktywności od struktury zostały już opisane (Parzonko i in., 2015; Choromańska i in., 2015; Rieder i Samuelsen, 2012; Volman i in., 2008; Chen i Raymond, 2008). Jakość i wiarygodność tych badań zostały kilkakrotnie zweryfikowane przez organy administracji rządowych różnych krajów (FDA – USA, JP) i także organy Unii Europejskiej, czego skutkiem było wydanie zezwoleń (także przez Europejską Radę ds. Bezpieczeństwa Żywności – EFSA) na stosowanie tzw. oświadczeń zdrowotnych na produktach spożywczych zawierających określoną substancję – w tym przypadku beta-glukan z owsa (pozwolenie na dwa oświadczenia zdrowotne dotyczące obniżania poziomu cholesterolu we krwi oraz redukcji piku cukrowego po posiłku).

Możliwość wykorzystania ß-glukanu z owsa w kosmetykach i produktach dermatologicznych znajduje zatem mocne uzasadnienie w dotychczasowym stanie wiedzy. Istotny staje się wpływ tego polisacharydu na gojenie ran, proces starzenia się skóry i tworzenie się zmarszczek czy właściwości nawilżające, przeciwutleniające czy redukujące wpływ promieniowania UV.

Działanie wspomagające gojenie ran

Badania naukowe wskazują, że ß-glukan z owsa jest błonotwórczym, nawilżającym modyfikatorem odpowiedzi biologicznej i promotorem gojenia ran. Gojenie ran to proces skomplikowany, w którym skóra (lub inna tkanka-organ) naprawia się samoistnie po urazie (Nguyen i in., 2009). Klasyczny model gojenia rany podzielony jest na trzy fazy: fazę zapalenia, fazę proliferacji i fazę re-modelowania (Stadlemann, 1998). Sugerowane efekty zastosowania ß-glukanu w gojeniu ran związane są z transportem makrofagów do miejsca zranienia (Browder i in., 1988), stymulowaniem ziarninowania tkanki (Delatte i in., 2001), nabłonkowaniem (Kougias i in., 2001) oraz usprawnieniem gromadzenia kolagenu (Portera i in., 1997). Niektóre badania wykazały, że makrofagi odgrywają kluczową rolę w poprawie gojenia się ran u pacjentów po urazach (Browder i in., 1988, 1990). Główne zadanie makrofagów to fagocytoza bakterii oraz zniszczonej tkanki; makrofagi usuwają zniszczoną tkankę poprzez uwalnianie proteaz (Deodhar i Rana, 1997). Ziarninowanie tkanki dotyczy tworzenia nowych naczyń krwionośnych, fibroblastów, komórek odpowiedzi zapalnej, komórek nabłonkowych, miofibroblastów i składników nowej pozakomórkowej macierzy. Początkowo fibroblasty wykorzystują usieciowane włókna fibryny, aby migrować przez ranę, a następnie przyłączają się do fibronektyny (Romo i Pearson, 2006). W kolejnym etapie fibroblasty odkładają macierz do miejsca zranienia, a w następnym kolagen, do którego mogą się przyczepiać w celu migracji (Rosenberg i de la Torre, 2008).

Spektakularne działanie beta-glukanu z owsa wykazali Delatte i współpracownicy (2001) w badaniach leczenia oparzenia drugiego stopnia u dzieci. Uzyskane wyniki wskazują, że takie urazy mogą być skutecznie traktowane opatrunkiem wykonanym z ß-glukanu owsianego i kolagenu. Rezultaty terapii były porównywalne do standardowego leczenia z wykorzystaniem preparatu zawierającego sulfadiazyny srebra i antybiotyk. Dodatkowo zauważono, że okład wykonany z wykorzystaniem ß-glukanu z owsa likwidował konieczność codziennej zmiany opatrunku, a przez to bolesnego jego zdejmowania. Okład beta-glukanowy stanowił półokluzyjne pokrycie rany zmniejszające ubytek wody oraz utratę ciepła, jak również stanowił barierę dla zanieczyszczeń bakteryjnych. Umożliwiał również istotne uproszczenie opieki nad pacjentem oraz wydawał się znacząco redukować ból pourazowy.

Działanie przeciwstarzeniowe i przeciwzmarszczkowe

ß-glukan z owsa, oprócz właściwości immunomodulacyjnych, posiada dodatkowo właściwości przeciwutleniające. Ponieważ stres oksydacyjny jest jednym z głównych mechanizmów starzenia się skóry oraz problemów dermatologicznych, fitozwiązki z udowodnioną aktywnością przeciwutleniającą mogą być użyteczne w terapii różnych problemów skórnych, jak również starzenia się (Singh i Agrawal, 2009). ß-glukan z owsa w badaniach in vitro (DPPH, ABTS, ORAC) wykazuje słabą zdolność zmiatania wolnych rodników, jednakże w badaniach in vivo bardzo znaczna i zależna od masy cząsteczkowej aktywność przeciwutleniająca i przeciwzapalna ß-glukanu z owsa została udowodniona poprzez analizę wpływu ß-glukanu na parametry obrony antyoksydacyjnej SOD, TAS, GSH, GSSG oraz markery stanu zapalnego, takie jak TBARS, TNF-ß, IL-10 and IL-12 (Wilczak i in., 2015; Suchecka i in., 2015; Błaszczyk i in., 2015).

Starzenie się jest procesem stopniowym, który w efekcie objawia się w dysfunkcjonalności wszystkich organów ciała. Badania przeciwstarzeniowe odnoszą się głównie do spowolnienia, zapobiegania czy odwracania skutków starzenia. Skóra człowieka wykazuje interesujący kontrast pomiędzy „zaprogramowanym” czy „samoistnym” wiekiem, czyli zmianami przypisanymi jedynie do upływającego czasu, a nakładającymi się dodatkowymi ubytkami czy „przyspieszonym starzeniem” wynikającymi ze zniszczeń pod wpływem otoczenia (Kosmadaki i Gilchrest, 2004). Samoistnie starzejąca się skóra ma lekkie zmarszczki, jest rozluźniona, wysuszona i szorstka, uwidaczniając utratę komórek skóry i struktury białkowej w połączeniu z subtelnymi zmianami różnicowania się epidermalnego. Sieciowanie się białek w skórze powoduje wtórne zmiany chemiczne skutkujące starzeniem się skóry. Sieciowanie białek spowodowane jest nieenzymatyczną glikacją lub utlenianiem niektórych aminokwasów we wrażliwych białkach takich jak kolagen czy elastyna. Takiemu utlenianiu można zapobiegać poprzez aplikowanie przeciwutleniaczy, co skutkuje zmniejszonym sieciowaniem białek w starzejącej się skórze (Oresajo i in., 2012).

Zmarszczki to widoczne zagniecenia czy pofałdowania skóry. Zmarszczki płytsze i węższe niż 1 mm określane są jako drobne zmarszczki, a te powyżej 1 mm – jako głębokie zmarszczki. Tworzenie się zmarszczek jest jedną z podstawowych cech charakterystycznych starzenia się skóry; typową przyczyną powstawania zmarszczek drobnych jest utrata białka strukturalnego (kolagen typ 1) w warstwie skóry właściwej. Białka z rodziny kolagenu to najpowszechniej występujące białka łączne w skórze. Kolagen stanowi około 70–80% suchej masy skóry i przyczynia się do stabilizacji i integralności strukturalnej tkanek. Odkładanie się kolagenu jest dobrze kontrolowane i zależy od fizjologicznego stanu organizmu. Postępujące osłabienie syntezy kolagenu 1 w skórze właściwej prowadzi do tworzenia się zmarszczek i starzenia się skóry. Stąd kontrola metabolizmu kolagenu potencjalnie powinna znaleźć zastosowanie w rozmaitych terapeutycznych i kosmetycznych aplikacjach. Pillai ze współpracownikami (2005a, 2005b) badali zdolność penetracji owsianego ß-glukanu na modelu skóry ludzkiej, aby ocenić klinicznie jego skuteczność do zmniejszania drobnych linii i zmarszczek z wykorzystaniem badania klinicznego na 27 probantach. Po 8 tygodniach stosowania wykonano silikonowe repliki skóry, które poddano analizie obrazu, wykazującej znaczące zredukowanie głębokości zmarszczek oraz całkowitej szorstkości skóry.

Działanie nawilżające

Zawartość wody w naskórku oraz lipidów na powierzchni skóry są istotnymi czynnikami jej wyglądu i funkcjonowania (Cheng, 2007). Substancje nawilżające spowalniają utratę wody i minimalizują drobne zmarszczki (Baumann, 2007). Podnoszą także nawilżenie naskórka i ulepszają fizyczne i chemiczne własności powierzchni skóry, czyniąc ją nawilżoną, gładką i miękką (Kim i in., 2007). Tradycyjne substancje nawilżające takie jak kwas pantotenowy (Kobayashi i in., 2011), kwas 6-palmitylo-L-askorbinowy (Uner i in., 2005) i kwas hialuronowy (Pavicic i in., 2011) znane są ze skutecznego nawilżania w formulacjach kosmetycznych. Jednakże niektóre polisacharydy takie jak polisacharydy z okry (Kanlayavattanakul i in., 2012) czy ß-glukan owsiany (Kurtz i Wallo, 2008) również mogą odgrywać znaczącą rolę w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym.

Działanie ochronne przed promieniowaniem UV

Promieniowanie UV jest jednym z przyczynowych czynników uszkodzenia DNA oraz odpowiedzi zapalnej, a także wywołuje szereg urazów skóry, takich jak fotostarzenie czy fotokarcynogenza (Scharffetter-Kochanek i in., 2000, Pillai i in. 2005a, 2005b). Wiele reakcji zapalnych indukowanych przez promieniowanie UV jest zapoczątkowywane przez wolne rodniki tlenowe, które aktywują następnie mediatory prozapalne takie jak prostaglandyny, leukotrieny i cytokiny, powodując dalsze uszkodzenia w komórkach i tkance (Oresajo i in. 2012). Przeciwutleniacze o jednoczesnym oddziaływaniu przeciwzapalnym, jak ß-glukan z owsa, mogą blokować, indukowane promieniowaniem UV, tworzenie wolnych rodników tlenowych i również dalej aktywować mechanizmy przeciwzapalne i przeciwstarzeniowe (Oresajo i in. 2008). Krótko- i długoterminowe zmiany skóry w efekcie ekspozycji słonecznej przyciągnęły uwagę dermatologów i wywołały konieczność dalszych poszukiwań nowych substancji zdolnych zredukować szkodliwy wpływ UV z promieniowania słonecznego na skórę.

Zdolność do penetracji skóry

Od dawna uznaje się, że duże biopolimery, takie jak białko, glikozaminoglikan i glikoproteiny, trudno wnikają głęboko w skórę, gdy stosuje się je w postaci kremu. Jednakże badania penetracyjne przeprowadzone na ludzkiej skórze brzucha przy użyciu pojedynczej aplikacji 0,5% roztworu ß-glukanu w dawce 5 mg na cm2 wykazały, że ß-glukan, pomimo jego dużej masy cząsteczkowej, głęboko penetruje skórę do naskórka i skóry właściwej (Pillai i in., 2005a, 2005b). Badacze wskazują, że ß-glukan nie wnika bezpośrednio do komórki, ale penetruje skórę poprzez przestrzenie międzykomórkowe.

Podsumowanie

ß-glukan jest jednym z rodzajów cennego błonnika, który ma ogromny potencjał aplikacji wspierających zdrowie. Stwierdzono, że beta-glukan jest obiecującym składnikiem o działaniu przeciwzmarszczkowym, przyspieszającym gojenie ran, przeciwutleniającym i nawilżającym.

Bibliografia

Aries, M.F., Vaissiere, C., Pinelli, E., Pipy, B. & Charveron, M. 2005. Avena Rhealba inhibits A23187-stimulated arachidonic acid mobilization, eicosanoid release and cPLA2 expression in human keratinocytes: potential in cutaneous inflammatory disorders. Biological & Pharmaceutical Bulletin, vol. 28, no. 4: 601.

Ballabh, B., Chaurasia, O.P., Ahmed, Z., Singh, S.B., 2008. Traditional medicinal plants of cold desert Ladakh e used against kidney and urinary disorders. Journal of Ethnopharmacology 118: 331–339.

Baumann L. 2007. Skin aging and its treatment. J Pathol 211: 241–251.

Błaszczyk, K., Wilczak, J., Harasym, J., Gudej, S., Suchecka, D., Królikowski, T., Lange, E., Gromadzka-Ostrowska, J. 2015. Impact of low and high molecular weight oat beta-glucan on oxidative stress and antioxidant defense in spleen of rats with LPS induced enteritis. Food Hydrocolloids, 51: 272–280.

Browder, W., Williams, D., Lucore, P., Pretus, H., Jones, E., Mcnamee, R. 1988. Effect of enhanced macrophage function on early wound healing. Surgery 104: 224–230.

Browder, W., Williams, D., Pretus, H., et al. 1990. Benefical effect of enhanced macrophage function in trauma patients. Ann Surg 211: 605–613.

Cavender, A., 2006. Folk medical uses of plant foods in southern Appalachia, United States. Journal of Ethnopharmacology 108: 74–84.

Chen, J.Z., Raymond, K. 2008. Beta-glucans in the treatment of diabetes and associated cardiovascular risks. Vasc Health Risk Manag 4: 1265–1272.

Cheng, Y., Dong, Y.Y., Dong, M.X., et al. 2007. Moisturizing and antisebum effect of cosmetic application on facial skin. J Cosmet Dermatol 6: 172–177.

Choromańska, A., Kulbacka, J., Rembiałkowska, N., Pilat, J., Olędzki, R., Harasym, J., & Saczko, J. 2015. Anticancer properties of low molecular weight oat beta-glucan – an in vitro study. International Journal of Biological Macromolecules, 80: 23–28.

Delatte, S.J., Evans, J., Hebra, A., Adamson, W., Othersen, H.B., Tagge, E.P. 2001. Effectiveness of beta glucan collagen for treatment of partial thickness burns in children. J Pediatr Surg 36: 113–118.

Deodhar, A.K., Rana, R.E. 1997. Surgical physiology of wound healing: a review. J Postgrad Med 43: 52–56.

El Beyrouthy, M., Arnold, N., Delelis-Dusollier, A., Dupont, F., 2008. Plants used as remedies antirheumatic and antineuralgic in the traditional medicine of Lebanon. Journal of Ethnopharmacology 120: 315–334.

Johansson, L., Tuomainen, P., Ylinen, M., Ekholm, P., & Virkki, L. 2004. Structural analysis of water-soluble and insoluble ß-glucans of whole-grain oats and barley. Carbohydrate Polymers, 58(3): 267–274.

Kanlayavattanakul, M., Rodchuea, C., Lourith, N. 2012. Moisturizing effect of alcohol-based hand rub containing okra Polysaccharide. Int J Cosmet Sci 34: 280–283.

Kim, M.S., Park, Y.D., Lee, S.R. 2008. Preparation method of beta-glucan from schizophyllum commune and composition for external application comprising the same. US patent 2008/016043A1, Jun. 3.

Kobayashi, D., Kusama, M., Onda, M., Nakahata, N. 2011. The effect of pantothenic acid deficiency on keratinocyte proliferation and the synthesis of keratinocyte growth factor and collagen in fibroblasts. J Pharm Sci 115: 230–234.

Kosmadaki, M.G., Gilchrest, B.A. 2004. The role of telomeres in skin aging/photoaging. Micron 35: 155–159.

Kougias, P., Wei, D., Rice, P.J., et al. 2001. Normal human fibroblasts express pattern recognition receptors for fungal (1!3)-b-Dglucans. Infect Immun 69: 3933–3938.

Kurtz, E., Wallo, W. Colloidal oatmeal: history, chemistry and clinical properties. 2007. J Drugs Dermatol. 6(2): 167–170.

Nguyen, D.T., Orgill, D.P., Murphy, G.F. 2009. Chapter 4: The Pathophysiologic Basis for Wound Healing and Cutaneous Regeneration. Biomaterials for Treating Skin Loss. Woodhead Publishing (UK/ Europe) & CRC Press (US): Cambridge/Boca Raton: 25–57.

Oresajo, C., Stephens, T., Hino, P.D., et al. 2008. Protective effects of a topical antioxidant mixture containing vitamin C, ferulic acid, and phloretin against ultraviolet-induced photodamage in human skin. J Cosmet Dermatol 7: 290–297.

Oresajo, C., Pillai, S., Manco, M., Yatskayer, M., McDaniel, D. 2012. Antioxidants and the skin: Understanding formulation and efficacy. Dermatol Ther 25: 252–259.

Pacifico, A., De Angelis, L., Fargnoli, M.C., De Felice, C., Chimenti, S. & Peris K. 2006. Clinical trial on Aveeno skin relief moisturizing lotion with itching accompanied by skin lesions and xerosis. The Journal of Applied Research, vol. 5, no. 2: 325–330.

Parzonko, A., Makarewicz-Wujec, M., Jaszewska, E., Harasym, J., & Kozłowska-Wojciechowska, M. (2015). Pro-apoptotic properties of (1,3)(1,4)-ß-d-glucan from avena sativa on human melanoma HTB-140 cells in vitro. International Journal of Biological Macromolecules 72: 757–763.

Pavicic, T., Gauglitz, G.G., Lersch, P., et al. 2011. Efficacy of creambased novel formulations of hyaluronic acid of different molecular weight in anti-wrinkle treatment. J Drugs Dermatol 10: 990–1000.

Pillai, R., Redmond, M., Roding, J. 2005a. Anti-wrinkle therapy: significant new findings in the non-invasive cosmetic treatment of skin wrinkles with beta-glucan. Int J Cosmet Sci 27: 292.

Pillai, S., Oresajo, C., Hayward, J. 2005b. Ultraviolet radiation and skin aging: roles of reactive oxygen species, inflammation and protease activation, and strategies for prevention of inflammation induced matrix degradation. Int J Cosmet Sci 27: 17–34.

Portera, C.A., Love, E.J., Memore, L., et al. 1997. Effect of macrophage stimulation on collagen biosynthesis in the healing wound. Am J Surg 63: 125–131.

Rieder, A., Samuelsen, A.B. 2012. Do cereal mixed-linked b-glucans possess immune-modulating activities? Mol Nutr Food Res 56: 536–547.

Romo, T., Pearson, J.M. 2006. Wound Healing, Skin. Emedicine.com. Accessed December 27, 2006.

Rosenberg, L., de la Torre, J. 2008. Wound Healing, Growth Factors. Emedicine.com. Accessed January 20, 2008.

Scharffetter-Kochanek, K., Brenneisen, P., Wenk, J, et al. 2000. Photoaging of the skin from phenotype to mechanisms. Exp Gerontol 35: 307–316.

Singh, R.P., Agarwal, R. 2009. Cosmeceuticals and silibinin. Clin Dermatol 27: 479–484.

Stadelmann, W.K., Digenis, A.G., Tobin, G.R. 1998. Physiology and healing dynamics of chronic cutaneous wounds. Am J Surg 176: 26S–38S.

Suchecka, D., Harasym, J.P., Wilczak, J., Gajewska, M., Oczkowski, M., Gudej, S., Błaszczyk, K., Kamola, D., Filip R., Gromadzka-Ostrowska, J. 2015. Antioxidative and anti-inflammatory effects of high beta-glucan concentration purified aqueous extract from oat in experimental model of LPS-induced chronic enteritis. Journal of Functional Foods, 14: 244–254.

Vié, K., Cours-Darne, S., Vienne, M.P., Boyer, F. & Fabre, B. 2002. Modulating effects of oatmeal extract in the sodium lauryl sulphate skin irritancy model. Skin Pharmacology and Applied Skin Physiology, vol. 15: 120–125.

Volman, J.J., Ramakers, J.D., Plat, J. 2008. Dietary modulation of immune function by b-glucans. Physiol Behav 94: 276–284.

Wilczak, J., Błaszczyk, K., Kamola, D., Gajewska, M., Harasym, J.P., Jałosińska, M., Gudej, S., Suchecka, D., Oczkowski, M., Gromadzka-Ostrowska, J. 2015. The effect of low or high molecular weight oat beta-glucans on the inflammatory and oxidative stress status in the colon of rats with LPS-induced enteritis. Food and Function, 6(2): 590–603.

United States FDA, Federal Register, 68 (2003) 35346-35348.

Uner, M., Wissing, S.A., Yener, G., Muller, R.H. 2005. Skin moisturizing effect and skin penetration of ascorbyl palmitate entrapped in solid lipid nanoparticles (SLN) and nanostructured lipid carriers (NLC) incorporated into hydrogel. Pharmazie 60: 751–755.